Το ιστορικό κέντρο της Αθήνας βρίσκεται στο Μοναστηράκι, μία γειτονιά στους πρόποδες της Ακρόπολης γεμάτη ζωντάνια. Η διαστρωμάτωση των ιστορικών περιόδων στην περιοχή είναι εντυπωσιακή: πυκνοδομημένα οικοδομικά τετράγωνα από τσιμεντένια κτίρια των μέσων του 20ού αιώνα εναλλάσσονται με πολυώροφα νεοκλασικά αρχοντικά και σειρές από χαμηλούς, λιτούς οικίσκους που σήμερα χρησιμοποιούνται από τουριστικά καταστήματα. Αυτό το ποικιλόμορφο αστικό τοπίο διακόπτεται από αρχαιολογικές ανασκαφές που έφεραν στο φως κομμάτια της αρχαίας πρωτεύουσας, συμπεριλαμβανομένων της Ρωμαϊκής Αγοράς και της Βιβλιοθήκης του Αδριανού. Δύο πρώην οθωμανικά τζαμιά συμπληρώνουν το πολιτιστικό μωσαϊκό της περιοχής, η οποία σφύζει από ζωή μέρα και νύχτα με εστιατόρια, μπαρ, μία υπαίθρια αγορά παλαιών αντικειμένων και τον κεντρικό εμπορικό δρόμο της πόλης.
Το Local Local επανασχεδίασε τους πάνω ορόφους ενός κτιρίου των αρχών του 20ού αιώνα που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του Μοναστηρακίου, με ανεμπόδιστη θέα στην Ακρόπολη. Το κτίριο στεγάζει μία οικογενειακή επιχείρηση πώλησης αντικών και έργων τέχνης για σχεδόν 100 χρόνια, με τους τρεις τελευταίους ορόφους να είχαν μέχρι πρόσφατα πολύ περιορισμένη πρόσβαση στο κοινό. Το 2017, η τρίτη γενιά της οικογένειας άρχισε να χρησιμοποιεί μέρος του κτιρίου ως γκαλερί σύγχρονης τέχνης και το 2021 ξεκίνησε μία κανονική ανακαίνιση για την πλήρη μετατροπή των πάνω ορόφων σε μία σειρά ενοποιημένων χώρων για την έκθεση έργων σύγχρονης τέχνης.
Το συνονθύλευμα αρχιτεκτονικών στυλ και υλικών που φαίνεται από τα παράθυρα του κτιρίου αντανακλούσε και στο εσωτερικό του. Πριν αρχίσει η ανακαίνιση, κάθε όροφος ήταν ένα παλίμψηστο από επιφάνειες και παρεμβάσεις που συσσωρεύτηκαν με το πέρασμα των δεκαετιών. Στον πρώτο όροφο, μία σειρά από αψίδες προστέθηκαν στο κτίριο τη δεκαετία του 1960 από τον Έλληνα μοντερνιστή αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο, ενώ στον δεύτερο όροφο, ένα κολάζ από ξύλινα δάπεδα και πλακάκια ήταν κρυμμένο κάτω από ένα κόκκινο χαλί. Ο τελευταίος όροφος ήταν μία ελαφριά κατασκευή με απλά παράθυρα αλουμινίου και στέγη από ελενίτ.
Η μετατροπή των τριών τελευταίων ορόφων του κτιρίου έγινε με σεβασμό στην ιστορία και το περιβάλλον του. Οι εσωτερικοί χώροι έπρεπε να είναι αρκετά ουδέτεροι για την έκθεση έργων τέχνης, ενώ ταυτόχρονα να διατηρούν τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητά τους. Το Local Local κατεδάφισε πλήρως και ανακατασκεύασε τον τελευταίο όροφο, για να δημιουργήσει χώρο για τις μονάδες κλιματισμού, οι οποίες αρχικά βρίσκονταν στο μπαλκόνι του πρώτου ορόφου. Έτσι το μπαλκόνι κατέστη και πάλι προσβάσιμο, και απέκτησε ένα κόκκινο μωσαϊκό δάπεδο που θυμίζει τις κεραμοσκεπές των γειτονικών κτιρίων. Οι εμβληματικές αψίδες του πρώτου ορόφου συντηρήθηκαν με σεβασμό, ενώ όλοι οι χώροι διαθέτουν πλέον ενσωματωμένα κανάλια εξαερισμού που εναρμονίζονται με τον συνολικό χώρο. Στον δεύτερο όροφο, οι διαχωριστικοί τοίχοι καθαιρέθηκαν και το δάπεδο αντικαταστάθηκε. Ο τελευταίος όροφος είναι επίσης ανοιχτός, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας πιο ευέλικτος και ευρύς χώρος, καθώς και για να αξιοποιηθεί καλύτερα η καταπληκτική θέα.
Όπως σε κάθε έργο του Local Local, η πρόθεση πίσω από αυτή την παρέμβαση ήταν να δημιουργηθεί ένας ουσιαστικός διάλογος με την τοπικότητα του κτιρίου, ενώ παράλληλα επιτυγχάνεται μια ήρεμη και ανεπιτήδευτη αίσθηση: το αποτύπωμα του αρχιτέκτονα παραμένει σχεδόν αόρατο και κάθε νέα προσθήκη γίνεται μόνο για να ενισχύσει περαιτέρω την ουσία του κτιρίου.
Aρχιτεκτονική Μελέτη: Σοφία Ξανθάκου
Κατασκευή: Δωρική Τεχνική
Στατική Μελέτη: ASME
Μελέτη Φωτισμού: Halo Lighting
Φωτογραφίες: Γιώργος Κορδάκης, Marco Arguello